Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι φαινόμενο κοινωνικοπολιτικό. Πηγάζει μέσα από την ανάγκη της κοινωνίας, να εξομοιώσει τις ατομικές συνειδήσεις, να χειραγωγήσει τις μάζες, και να καταργήσει την κριτική στάση των μαθητών απέναντι στα πολιτικά δρώμενα. Η εναρμόνιση αυτή, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ισορροπίας του συστήματος.
Τα σχολεία, όπως και άλλες κρατικές υποδομές, συντηρούν και διαιωνίζουν το σημερινό σύστημα υποδούλωσης και ελέγχου. Οι μαθητές μέσω της ομοιομορφίας που μας επιβάλλεται μαθαίνουμε να ανεχόμαστε την καταπίεση. Ο στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος είναι να κατασκευάσει υπάκουους πολίτες, γρανάζια της αγοράς.
Μετατρεπόμαστε σε άβουλα όντα, χωρίς προσωπικότητα, υποταγμένα και έτοιμα να διαιωνίσουμε το ίδιο συστηματικό πρότυπο και να δεχτούμε την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Επομένως, το σύστημα διδασκαλίας, είναι η διδασκαλεία του συστήματος. Αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί, μέσω καταπίεσης, αλλοτρίωσης, αφομοίωσης, και ένταξης στον κεντρικό σχεδιασμό της εξουσίας. Προτάσσει τον ανταγωνισμό, την ιεραρχία, την πειθαρχεία, τις ποινές, καταστέλλοντας την δημιουργηκότητα των νέων.
Αναφερόμενος στον ευνουχισμό της φαντασίας,o Ραούλ Βανεγκέμ αναφέρει, «Κανένα παιδί δεν περνάει το κατώφλι του σχολείου χωρίς να εκτεθεί στον κίνδυνο να χαθεί. Θέλω να πω, χωρίς να χάσει αυτήν την πλούσια, την αχόρταγη για γνώσεις και θαυμασμούς ζωή, που θα ήθελε με τόσο ενθουσιασμό να τροφοδοτήσει, αντί να την αποστειρώσει και να την απογοητεύσει με την ανιαρή δουλειά της αφηρημένης γνώσης. Τι φοβερή απόδειξη αυτά τα σπινθηροβόλα βλέμματα που ξαφνικά ξεθωριάζουν! Ιδού τέσσερις τοίχοι. Η γενική συγκατάθεση απαιτεί να βρισκόμαστε εκεί, με υποκριτικό σεβασμό, φυλακισμένοι και περιορισμένοι, να μας ενοχοποιούν, να μας κρίνουν, να μας τιμούν, να μας τιμωρούν, να μας ταπεινώνουν, να μας κολλάνε ετικέτες, να μας χειραγωγούν, να μας περιποιούνται, να μας βιάζουν, να μας παρηγορούν, να μας μεταχειρίζονται ως εκτρώματα που ζητιανεύουν βοήθεια και αρωγή.
Ο ρόλος της εκπαίδευσης στον καπιταλισμό και στην ανάπτυξη του προλεταριάτου, είναι βασικός, διότι αρχικά η μαζική εκπαίδευση παρέχει εφόδια, τα οποία εκμεταλλεύονται τα αφεντικά, και έπειτα, διότι μυεί τους μαθητές στην κυρίαρχη αστική ιδεολογία, έτσι ώστε η διαμόρφωση του εργατικού δυναμικού να συμβαδίζει με τις ανάγκες της καπιταλιστικής αναπαραγωγής.
Η εκπαιδευτική προσέγγιση της παιδείας αποσκοπεί στην κατασκευή ενός μελλοντικού πολίτη που θα αντιστοιχεί στην ζήτηση της αγοράς. Το κρατικό μονοπώλιο της χειραγώγησης, υπηρετεί καπιταλιστικά συμφέροντα.
Οι πατερναλιστικές επιδράσεις του εκπαιδευτικού συστήματος, των ΜΜΕ και του κράτους, χειραγωγούν τους μαθητές, εξυπηρετούν ιμπερεαλιστικά συμφέροντα, διαμορφώνουν συνειδήσεις, πολιτικό και κομματικό ήθος. Στοχεύουν στην εξουδετέρωση της πνευματικής μας αντίστασης και επιδιώκουν την αφαίρεση κάθε ικανότητας να κρίνουμε ορθολογικά και να έχουμε προσωπική βούληση.
Από την ηλικία των 6 ετών τους δίνεται η δυνατότητα να μας τοποθετούν στην θέση της μάζας υπό επεξεργασία, έτσι ώστε να μην αντιδράμε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού αποτελεί το γεγονός ότι διδασκόμαστε ιστορία και θρησκευτικά σε μια ηλικία που μας είναι αδύνατο να κρίνουμε ορθολογικά. Ο Σιμόν Πέρες δήλωσε ότι “η ιστορία γράφεται από αυτούς που έχουν την εξουσία και το χρήμα. Ούτε οι σκλάβοι, ούτε οι φτωχοί άνθρωποι έγραψαν ποτέ ιστορία. Αυτά που διαβάζουμε ως ιστορία είναι αυτά που κάποιοι αποφάσισαν ότι έπρεπε να διαβάσουμε.” Όσον αφορά, για τα θρησκευτικά τα οποία διδασκόμαστε από τρίτη δημοτικού, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αντίστασης στις ανακρίβειες, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες που μας αναγκάζουν να πιστεύουμε.
Εκπαίδευση σήμερα σημαίνει δαμάζω. Έχει σαν στόχο να μας κάνει να συνηθίσουμε την υπακοή. Μας επιβάλλει συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, ώστε να διαιωνίσουμε το σημερινό καθεστώς. Δεν μας αφήνει περιθώρια επιλογής, καθώς λειτουργεί σαν όργανο καταπίεσης. (Για τις συνθήκες αυτές δεν ευθύνονται οι εκπαιδευτικοί. Χωρίς χρήματα, και επαρκή μέσα για να γίνουν τα μαθήματα, οι συνθήκες γίνονται εχθρικές και για αυτούς. Καθώς η κα Διαμαντοπούλου, εκτός από το αποκλειστικό προνόμιο να καταστρέψει το ήδη βαθμοθηρικό σύστημα παιδείας, μείωσε τους μισθούς των εκπαιδευτικών και εφάρμοσε την αξιολόγηση των καθηγητών.)
Επιπλέον, μέσω της διαστρέβλωσης της κοινωνικής ιστορίας, μας περνούν χωρίς καμία αντίσταση από μέρους μας, ρατσιστικές αντιλήψεις, με αποτέλεσμα, το σύστημα να προστατεύεται πολύ ύπουλα, αφού οι πραγματικοί υπαίτιοι της κοινωνικής υποβάθμισης: φτώχεια, ανεργία, ρατσισμός, κρατική καταστολή τα οποία επιδεινώνονται διαρκώς, καλύπτονται, πίσω από τα πρόσωπα των μεταναστών που λειτουργούν ως “αποδιοπομπαίοι τράγοι”, και ως μηχανισμοί εκτόνωσης. Επίσης, εξυπηρετείται η τεχνική της παρανομοποίησης της εργασίας.
Απόσπασμα από ομιλία του Noam Chomsky για το εκπαιδευτικό σύστημα:
” Η εκπαίδευση έχει πάρει δύο μορφές:
Η πρώτη σχετίζεται με το Διαφωτισμό, με υψηλότερο στόχο στη ζωή να αναζητάς και να δημιουργείς, να ερευνάς τα πλούτη του παρελθόντος, να προσπαθείς να εσωτερικεύεις να «μεταφέρεις» τη αναζήτηση, βοηθά τον κόσμο πώς να μαθαίνει μόνος του, εσύ ο μαθητής επιλέγεις τι θα κυριαρχήσει. Η δεύτερη έχει σχέση με την Κατήχηση, από μικρή ηλικία οι νέοι πρέπει να τοποθετούνται σε ένα πλαίσιο όπου θα εκτελούν αρκετά συγκεκριμένες οδηγίες.”
ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ
Η ελεύθερη έκφραση του ανθρώπου είναι εκτός από απαραβίαστο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, απαραίτητη ώστε η κοινωνία να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται. Η αυτομόρφωση, σαν μια διαρκής δυνατότητα για γνώση, πρέπει να είναι κτήμα της κοινωνίας. Καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα έχει κατασταλτικό ρόλο στην φαντασία, στην δημιουργικότητα, και στην μοναδικότητα, οι μαθητές πρέπει να διεκδικήσουμε συνθήκες που να ευνοούν την αυτομόρφωση σε κάθε σχολείο.
Είναι καιρός να προτείνουμε στην εγκλωβισμένη κοινωνία ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα στοχεύει στην καταστροφή της ελεύθερης βούλησης, αλλά στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών.
Είναι καιρός να διεκδικήσουμε ριζικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα εκπαίδευσης, ώστε να πάψουν τα σχολεία να λειτουργούν σαν φυλακές, να πάψουν να δημιουργούν παθητικοποιημένα, άβουλα, υπάκουα, καταναλωτικά όντα με εθνικιστικές επιρροές. Να σταματήσει η εξουσία των καθηγητών-διευθυντών πάνω στους μαθητές, η οποία μας θυμίζει αστυνομική καταστολή.
Είναι καιρός να σταματήσουμε να διδασκόμαστε ηλιθιότητες που δεν μας μαθαίνουν πως να ζούμε, να αγαπάμε χωρίς διακρίσεις φυλετικές, θρησκευτικές, οικονομικές και εθνικές…